Secopedia

Uluslararası Göç Örgütü (International Organization for Migration -IOM- veya kısa adıyla UN Migration), göçün zorluklarının ele alınmasında merkezi rol oynayan hayati öneme sahip hükümetler arası bir kuruluştur. 1951’de BM sisteminin parçası olarak kurulan IOM, güvenli ve düzenli göçü kolaylaştırmayı, göçmenlerin haklarını korumayı ve hem göçmenlerin hem de toplumların refahına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. IOM, dünyanın her bölgesindeki göçmenleri desteklemekte, göçün değişen dinamiklerine yanıtlar geliştirmekte ve bu çerçevede uluslararası göç politikaları ve uygulamaları konusunda önemli bir kaynağı temsil etmektedir. Ayrıca, acil durumlarda tüm insanların ve özellikle kırılgan bireylerin dayanıklılığını geliştirmek ve hareketliliğin tüm biçimleri ve etkilerini yönetmek için hükümetlere kapasite desteği sağlamaktadır.

İnsan haklarının desteklenmesi de dâhil olmak üzere Birleşmiş Milletler Şartı’nda yer alan ilkeler doğrultusunda hareket eden IOM’nin stratejik öncelikleri, mevcut göç dinamikleri çerçevesinde esneklik, hareketlilik ve yönetişimdir. İnsanlar, iklim değişikliği, istikrarsızlık, yoksulluk ve sömürü de dahil olmak üzere bir dizi karmaşık etmenden kaynaklanan göçe neden olan durumlarla karşılaşmaktadır. Bu bağlamda IOM, acil durum müdahalesine uzun vadeli ve bütüncül bir yaklaşım benimsemekte ve kırılganlıkları göz önünde bulundurmaktadır. İnsanların hareket etme şekilleri sürekli değiştiği için göç dinamikleri geliştikçe seçme, tanımlama, giriş, kalma veya geri dönüşle ilgili konular ve hareketi yöneten araçlar da değişmektedir.

IOM bunları sürekli takip ederek, devletleri bilgilendirmekte, hükümetlerin kendi başlarına sağlayamadıkları hizmetleri göçmenlere ulaştırma konusunda onlara yardımcı olmaktadır. Güvenli, Düzenli ve Kurallı Göç için Küresel Mutabakat (GCM) aracılığıyla IOM, göçün yönetişimi için kapasite oluşturmaları konusunda hükümetleri desteklemekte, göçmenleri desteklemekte ve diğer BM kuruluşlarıyla işbirliği yapmaktadır.

IOM göçmenlerin ihtiyaçlarının karşılanmasının yanı sıra, haklarının desteklenmesi ve korunması için de çalışmaktadır. Hükümetlere bu haklara saygı gösterme, koruma ve görevlerini yerine getirme konusunda destek sunmakta, böylece uluslararası standartlar doğrultusunda yönetime katkıda bulunmaktadır. Örneğin, 2022 yılında 54.000 göçmenin geri dönmesine yardımcı olunmuş ve geri dönenlere 180.714 yeniden entegrasyon hizmeti sağlanmıştır. IOM ayrıca göçmenler için faydalı, erişilebilir ve eşitlikçi olan kapsamlı, önleyici ve iyileştirici sağlık programları sunmakta ve teşvik etmektedir. Böylece hem göçmenlerin hem de üye devletlerin ihtiyaçlarını karşılayan IOM, göçmenlerin fiziksel, zihinsel ve sosyal refahına katkıda bulunmayı hedeflemektedir. Örneğin 2022 yılında 3 milyon kişi IOM tarafından, COVID-19 da dahil olmak üzere, bir dizi hastalığa karşı aşılanmıştır.

IOM ayrıca düzenli göç yollarının esnekliği ve erişilebilirliğini artırmak için de çalışmaktadır. 2022 yılında 6,3 milyon göçmene düzenli göç yollarına nasıl erişebilecekleri konusunda bilgi verilmiştir. Bu kapsamda IOM, göç ve sınırların iyi yönetişimini tesis etmek için gerekli politikaları, mevzuatı, operasyonel sistemleri, insan kaynaklarını ve idari ve teknik yapıları güçlendirmede devletleri desteklemektedir.

Ortaya bir kriz çıktığından, başlangıcından itibaren IOM ulusal ve yerel yetkililer ile diğer ortaklarla birlikte çalışarak, hassas ve hareket halindeki nüfuslara koruma ve insani yardım sağlamaktadır. Güvenlik ve saygınlık öncelikli olmak üzere, IOM göçten etkilenen nüfus ve topluluklara, kamp koordinasyonu ve kamp yönetimi, barınak ve gıda dışı ürünler, su, sanitasyon ve hijyen ile acil durumlarda sağlık yardımı sağlamaktadır. Öte yandan, IOM, devletler, BM, hükümetler arası diğer kuruluşlar, sivil toplum ve medya arasındaki ilişkiyi desteklemekte ve koordine etmektedir. Kısacası IOM, göç durumunda bilgi paylaşımı ve operasyonların kolaylaştırılmasını artırmak için hizmet içi, kurumlar arası ve uluslararası düzeyde iş birliğini geliştirirken, sınır güvenliği konusunda çalışan kuruluşların kurumsal ve insan kaynakları kapasitelerini geliştirmelerine de yardımcı olmaktadır.

Diğer yandan, IOM çeşitli birimleri ile göç, insanlar ve devletleri farklı şekillerde desteklemektedir. Örneğin, IOM’un Göç ve Sınır Yönetimi (Immigration and Border Management– IBM) bölümü, çeşitli göç ve sınır yönetimi zorluklarına daha etkili şekilde yanıt vermek için gereken politika, mevzuat, operasyonel sistemler, insan kaynakları ile idari ve teknik yapıların iyileştirilmesinde devletleri desteklemektedir. IBM faaliyetleri, ihtiyaçları tespit etmek, öncelikli alanları belirlemek ve müdahaleleri şekillendirmek ve sunmak için hükümetler ve diğer ilgili muhataplarla ortaklıklar olarak tasarlanmıştır.

Göçün nedenleri değiştikçe IOM da çalışmalarını bu yönlerde geliştirmektedir. Örneğin IOM günümüzde göç, iklim değişikliği ve çevre sorunlarını dikkate alarak, buna yönelik çalışmalarını sürdürmektedir. İklim değişikliğinin neden olduğu ya da etkisini artırdığı gıda güvenliği, su güvenliği, çevre güvenliği ve geçim güvenliğinin tümü insan hareketlilik modellerini de etkilemektedir. İklim değişikliğinin etkileri, doğal kaynakların azalması, etnik kökenler ve diğer grup çıkarları arasındaki çatışmalar gibi diğer olgularla da kesişmektedir. Dolayısıyla, bu durumlar, göçmenlerin ve toplulukların dayanıklılığını güçlendiren ve kalıcı çözümler sağlayan daha uzun vadeli kalkınma, uyum ve afet riskini azaltma politikalarını gerektirmektedir. Bu çerçevede IOM göç, çevre ve iklim değişikliği ilişkisini ele almak üzere 2015 yılında Göç, Çevre ve İklim Değişikliği (Migration, Environment and Climate Change– MECC) Bölümü oluşturmuştur. Bu birim aracılığıyla IOM göç, çevre ve iklim değişikliği boyutuna sahip faaliyetler için politika rehberliği geliştirilmesini denetlemekte, desteklemekte ve koordine etmektedir.

Özetle, IOM, günümüzde göçün düzenli ve insancıl şekilde yönetilmesine yardımcı olmak, göç konularında uluslararası işbirliğini teşvik etmek, göç sorunlarına pratik çözüm arayışlarına yardımcı olmak ve mülteciler ile ülke içinde yerinden edilmiş kişiler de dahil olmak üzere ihtiyaç sahibi göçmenlere insani yardım sağlamak için çalışmaktadır. Bunun yanı sıra IOM, devletlere göçün etkin yönetimi için yardımcı olmakta ve sınır yönetimi, veri toplama ve göç politikaları da dahil olmak üzere göçün çeşitli yönleri hakkında uzmanlık sağlamaktadır. Başta kadınlar ve çocuklar gibi hassas gruplar olmak üzere göçmenlerin haklarının korunmasını savunmakta ve insan kaçakçılığı ve sömürüyü önlemek için çalışmaktadır.

Ek Okumalar

• Pécoud, Antoine, “What do we know about the International Organization for Migration?”, Journal of Ethnic and Migration Studies, Cilt 44, No. 10, 2018, ss. 1621-1638.
• IOM, Institutional Strategy on Migration, Environment and Climate Change 2021–2030, Cenevre, International Organization for Migration, 2021.

Tartışma Soruları

• IOM sınır güvenliliğini sağlamak için neler yapmaktadır?
• IOM göçmenlere yönelik nasıl politikalar izlemektedir?
• İklim değişikliği ile birlikte ortaya çıkan iklim kaynaklı göç karşısında, IOM nasıl bir yol izlemektedir?

Kaynakça

• IOM, “Who we are”.
• IOM, “2023 Snapshot”.
• IOM, “Annual Report 2022”, 2023.
• IOM, “Save Lives and Respond to Humanitaiıan Needs”.
• IOM, “Immigration and Border Management Division”.
• IOM, “Migration, Environment and Climate Change”, 2019.
• IOM, “IOM and Migration, Environment and Climate Change (MECC)”.